جایگاه اهلی شیرازی در تحولات سبکی عصر تیموری

شیخ محمد اهلی شیرازی از شاعران معروف قرن نهم است که بیشترین فنون ادبی، بیانی و متنوع در عروض و قافیه را به کار بسته است. او در سرودن انواع شعر ماهر بود و در دیوان او انواع شعر از جمله: ترکیب، ترجیع و مقطعات و رباعیات و مخمس و مستزاد دیده میشود. به طور کلی شاعران عصر تیموری از جهاتی با شاعران دوره های بعد از خود متفاوت هستند. گویندگان این دوره هنوز از بیان قدما استفاده میکنند و زبان آنها، زبان رایج در دوره خود نیست. در این دوره زبان شعر، کلیشهای شده و با زبان روزمره عصر هیچ ارتباطی ندارد. بعضی از شعرای این عصر سعی می کردند سنتهای پیشینیان را در شعر ادامه دهند اما برخی دیگر از شاعران با کوششهای خود اندک اندک سبک تازهای پدید آوردند که تا قرن دهم نیز ادامه داش. و باب تازهای در شعر فارسی گشود. وجود این شاعران و آثار آنان نشان میدهد که عصر تیموری که یکی از ادوار مهم ادبی قدیم ایران محسوب میشود، در خور مطالعه و واکاوی دقیق است. برخی از شاعران این عصر از جمله اهلی شیرازی با به کار بردن ردیفهای دشوار، التزام بعضی از کلمات در تمام ابیات یک قصیده، ساختن مثنویهای ذوبحرین وذوقافیتین، پایبندی به صنایع متعدد ادبی و آمیختن ترکیبات مشکل عربی با زبان فارسی در شعر به نوعی باعث ایجاد انحراف از معیارهای سبک پیشین یعنی سبک عراقی شدند. در واقع میزان سنجش مهارت شاعر در این دوره، مهارت و قدرت او در سرودن شعر مصنوع است. و شعرای این دوره با رفتن به سوی انواع تکلفات از جمله بازی با موسیقی و سرودن شعر چندوزنی، شعر را به یک وسیله صرف برای فاضل نمایی و سرگرمی تبدیل کردند. در این پژوهش سعی بر تعیین میزان تأثیر وجود شاعری مانند اهلی شیرازی در تغییر سبکی، از سبک عراقی به سبک هندی و همچنین تعیین میزان وفاداری او به سبک عراقی است.